Πέμπτη, Αυγούστου 23, 2012

Ασε με να κάνω λάθος

...μην παριστάνεις τον θεό! Σωστά τα έλεγε ο Παπακωνσταντίνου, γι'αυτο και όλοι οι έφηβοι της Ελλάδας περνάνε υποχρεωτικά ένα διάστημα  της ζωής τους ως φαν του. Ή αυτό δεν γίνεται πια;

Τελοσπάντων εγώ θέλω να πω για τους ανθρώπους που σε διορθώνουν όταν μιλάς, και δη, μια ξένη γλώσσα. Γι' να αυτούς που σε διορθώνουν όταν μιλάς την μητρική σου γλώσσα, τι να πω, εννοείται πως είναι υπεροπτικά καθάρματα! Δηλαδή, εκτός αν τους έχεις κάνει εσύ τον έξυπνο πρώτα σχετικά με το πόσο γαμάτα ελληνικα μιλάς, ή αν είσαι χρυσαυγίτης. Επίσης να διευκρινίσω ότι μιλάω για προφορικό λόγο, και όχι για γραπτό, θεωρώ ότι είναι σημαντική αυτή η διαφοροποίηση, για τους λόγους που θα θέσω παρακάτω. Προσοχή παρακαλώ:

Οταν μιλάς μια ξένη γλώσσα και κάποιος σε κόβει την ώρα που μιλάς, σου την σπάει αφόρητα, για να το θέσω επιστημονικά. Για να το θέσω πιο λαϊκά, να καταλαβαινόμαστε δηλαδή, κόβει τη ροή του λόγου σου και της σκέψης σου, σε κάνει να τα χάνεις, να μπερδεύεσαι ακόμα περισσότερο, νιώθεις μαλάκας και ανίκανος και συνήθως δεν μπορείς καν να συνεχίσεις αυτό που έλεγες. Δηλαδή σε κάνει να σιωπήσεις. Αυτό για εκείνη την στιγμή που σε διακόπτει. Γιατί υπάρχουν και τα μακροπόθεσμα αποτελέσματα, όταν συναναστρέφεσαι άτομα που κάθε τρεις και λίγο σε διορθώνουν: χάνεις την εμπιστοσύνη που είχες αποκτήσει στο πως μιλάς αυτή τη γλώσσα, νιώθεις μια μικρή απελπισία και μια μεγάλη αμφιβολία όσον αφορά την ικανότητά σου να επικοινωνήσεις, φοβάσαι ότι γίνεσαι και γελοίος όταν μιλάς, διστάζεις, κομπιάζεις, χάνεις τα λόγια σου, γίνεσαι πιο νευρικός, κάνεις ακόμα περισσότερα λάθη και τελικά αποφασίζεις ότι είναι καλύτερα να σιωπάς. 

Και δεν το θέλουμε αυτό, γιατί υποτίθεται ότι αυτοί που σε διορθώνουν (έτσι λένε δηλαδή) το κάνουν για το καλό σου. Για να μιλάς σωστά και να μην σε κοροϊδεύουν οι άλλοι. Πρώτον γιατί να με κοροιδέψει κάποιος που του κάνω και την χάρη να προσπαθήσω να μιλήσω τη γλώσσα του.. παρακαλώ; Και μη μου αρχίσετε τα εθνικιστικά: εδώ μένεις να μάθεις να μιλάς. Ναι φίλε μου θα μάθω, όχι γιατί στο χρωστάω, απλά γιατί θέλω να είμαι μέρος της χώρας στην οποία ζω (θα μπορούσα και να μην ήθελα, και πάλι δικαιώμα μου θα ήταν), με τον ρυθμό μου όμως. Οποιος με κοροιδεύει επειδή δεν μιλάω απόλυτα σωστά μια ξένη γλώσσα, δηλαδή τα ισπανικά, είναι απλά, μαλάκας (ή Ισπανός χρυσαυγίτης).

Δεν μας νοιάζει λοιπόν αυτοί που μας κοροιδεύουν. Θες να κάνεις το καλό και να βοηθήσεις τον άλλον να μην κάνει λάθη; Το λέω και για Ελληνες που τυχόν έχουν ξένους φίλους. Δεν βοηθάς καθόλου κάποιον όταν τον διοθρώνεις την ώρα που μιλάει, το αντίθετο μάλιστα. Ο προφορικός λόγος (σε αντίθεση με τον γραπτό, που είναι πιο επεξεργασμένος) είναι τόσο πηγαίος και αυθόρμητος, που όταν καταφέρνεις να μιλήσεις με κάποια ροή σε κάποια ξένη γλώσσα, και ο άλλος σε διακόπτει, απλά σου βάζει ακόμα ένα (μεγάλο) εμποδιο στην ήδη δύσκολη διαδικασία του να μεταδώσεις συναισθήματα και σκέψεις σε μια γλώσσα που δεν είναι η μητρική σου.

Ο μόνος τρόπος να διορθώσεις κάποιον όταν μιλάει (αν τελοσπάντων νιώθεις την ακατανίκητη ανάγκη να το κάνεις, δεν αντέχεις να ακούς λάθος ελληνικά, σε πληγώνει) είναι να περιμένεις να ολοκληρώσει κάποιος αυτό που έλεγε και μετά να προσπαθήσεις να εντάξεις αρμονικά, χωρίς να την τονίσεις υπερβολικά, τη σωστή εκδοχή αυτών που είπε, σε μια δική σου φράση. Π.χ. λέει ο αυτός (ο ξένος): "και μετά τσαντίστηκε τόσο πολύ, που του έφερε τον καρέκλο στο κεφάλι". Απαντάς εσύ: "τι λες, βρε παιδί μου, του έφερε την καρέκλα στο κεφάλι,ε;". Μονο έτσι υπάρχει περίπτωση, αν θες πραγματικά να βοηθήσεις κάποιον να μιλήσει πιο σωστά να το καταφέρεις και να μην τον κομπλάρεις. Επίσης, εννοειται πως αν ο άλλος μιλάει τόσο αλαμπουρνέζικα που δεν καταλαβαίνεις  χριστό από ότι είπε, μπορεις (ευγένικα και όχι με ύφος) να του πεις ότι δεν τον κατάλαβες.

Μοναδικές εξαίρεσεις στον κανόνα του να μη διορθώνεις τον άλλον όταν κάνει λάθη την ώρα που μιλάει είναι: να είσαι ο δάσκαλος ελληνικών του άλλου, χο χο. Ακόμα και εκεί βέβαια δεν ξέρω τι λέει η παιδαγωγική σχετικά με αυτό. Επίσης, άλλη εξαίρεση: ο άλλος σου έχει ρητά ζητήσει να τον διορθώνεις όποτε κάνει λάθη. Τελευταία εξαίρεση: ο άλλος δεν σου έχει δώσει την άδεια να τον διοθρώνεις όποτε κάνει λάθη, αλλά την ώρα που μιλάει, σταματάει και σε ρωτάει (προσοχή σε ρωτάει, δεν σταματάει απλά ώστε να πεταχτεις εσύ σαν την πούτσα μες τη μέση και να ολοκληρώσεις την πρότασή του): "το λέω σωστά;"/ "πως λέμε το...;". Τέλος: το ότι κάποιος σου έχει δώσει μια φορά το ΟΚ να τον διορθώσεις, δεν σημαίνει ότι έχεις λευκή επιταγή να τον διοθρώνεις από εδώ και πέρα, εις τον αιώνα τον άπαντα αμήν.


Σημείωση: Το κείμενο αυτό έχει υποστεί αλλαγή προκειμένου να διορθωθεί γλωσσικό λάθος :)