Ορφέας και Ευριδίκη

Στο μύθο του Ορφέα και της Ευριδίκης οι θεοί επιτρέπουν τελικά στον Ορφέα να πάρει την αγαπημένη του από τον Άδη, αρκεί στο δρόμο της επιστροφής στον κόσμο των ζωντανών να μη γυρίσει να την κοιτάξει. Ο Ορφέας, ανίκανος να αντισταθεί, γυρίζει για να την δει και την χάνει για δεύτερη φορά.

Μια πτυχή του μύθου είναι αυτή της μαζοχιστικής επανάληψης της απώλειας: Ο Ορφέας δεν είναι ουσιαστικά ερωτευτεμένος με την Ευρυδίκη, αλλά με το θάνατο της Ευριδίκης, με την απουσία της, την οποία επιδιώκει να βιώνει ξανά και ξανά. Κάπως όπως ο James Stewart στο Vertigo, ο οποίος ξαναβρίσκει τη γυναίκα το χαμό της οποίας θρηνούσε, για να την εξωθήσει για άλλη μια φορά στο θάνατο. Σε ένα ψυχαναλυτικό σύμπαν ο Ορφέας βρίσκει γαλήνη μόνο βιώνοντας αέναα το δεύτερο χαμό της Ευριδίκης.

Μια άλλη πτυχή του μύθου είναι η σημασία του βλέμματος στον έρωτα. Η όραση είναι η πιο ερωτική αίσθηση, αφού η απαγόρευσή της επιβάλλεται ως το μόνο ισάξιο αντίτιμο της παράβασης του πιο αμετάκλητου κανόνα όλων: του θανάτου. Ο Ορφέας θα μπορούσε να αγγίξει την Ευριδική αν ήθελε, να την ακούσει, να τη μυρίσει, να την φιλήσει, αλλά δεν έπρεπε να απλώσει το βλέμμα του πάνω της. Και αυτό ήταν το μόνο που ήθελε να κάνει. Και ήθελε τόσο πολύ να το κάνει, που άφησε μια ολόκληρη ζωή μαζί με την Ευριδίκη για μια ματιά που διήρκεσε μια στιγμή. Το αντικείμενο του πόθου είναι το αντικείμενο που θέλουμε να ατενίζουμε, που εποφθαλμιούμε ακόμα κι όταν είναι δικό μας.

Εφτά Ταινίες

Κατόπιν ευγενικής πρόσκλησης του Κολυκυθακίου, χωρίς σειρά αξιολόγησης και χωρίς να είμαι σίγουρη ότι είναι οι απολύτως αγαπημένες μου:

Barry Lyndon
Il vivait sa vie...


À bout de souffle
I am an antichrist, I am an anarchist, I am Jean-Paul Belmondo


Crimes and misdemeamors
Saints & Sinners


The man who fell to earth
So lonesome he could die


Donnie Darko
Teenage Wasteland


8½
Life, death and everything in between


Goodfellas
The Rise and Fall of Henry Hill and the Gangsters from Brooklyn

Άσσος Μπαστούνι

Καθώς έψαχνα τα αρχεία κάποιου χρήστη που κατέβαζε τραγούδια από μένα στο soulseek, βρήκα και θυμήθηκα το ένδοξο The Ace of Spades, από τους Motorhead φυσικά. Αφού το κατέβασα δεν μπόρεσα να σταματήσω να το ακούω. Σύντομο και βίαιο, είναι από τα πιο πωρωτικά τραγούδια που έχουν γραφτεί την ιστορία της μουσικής. Πέρα από το ανελέητο μπάσο, τα καταιγιστικά ντραμς, την αγριοφωνάρα του Lemmy, την κιθάρα διασχίζει το τραγούδι σαν υπερηχητικό αεροπλάνο, και πριν αρχίσω να ακούγομαι σα συντάκτης του Metal Hammer, βασικό συστατικό του εκρηκτικού μείγματος είναι και οι στίχοι. Ναι, οι στίχοι…

«Υou know I’m going to lose/

and gambling is for fools/

but that’s the way I like it baby/

Ι don’t wanna live forever».

Πρέπει να είναι από τα ελάχιστα rock n’ roll rock κομμάτια όπου δοξολογείται η ήττα. Στα περισσότερα κλασσικά rock ‘n roll/heavy metal/hard rock τραγούδια, παρουσιάζονται μόνο τα δύο άκρα: ή ο απόλυτος νικητής που κατατροπώνει τους πάντες, παίρνει το κορίτσι και βγαίνει παντού και πάντα κερδισμένος ή ο απόλυτος χαμένος, ο οποίος κλαίει τη μοίρα του, καταριέται την κοινωνία και βρίσκεται στα πρόθυρα της αυτοκτονίας. Ο Lemmy μιλάει για ήττα, αλλά όχι μόνο δεν την φοβάται, δεν την οικτίρει, αλλά την κυνηγάει. Εξάλλου, the chase is better than the catch. Επαναφορά του χαμένου humor των blues, ζαμανφουτισμός, deathwish, όπως και να έχει αυτοί οι στίχοι μεταδίδουν μια ακατανίκητη όρεξη για περιπέτεια, ρίσκο -και αποτυχία!

Για να δούμε και πιο αναλυτικά μερικούς άλλους ιντριγκαδόρικους στίχους του τραγουδιού:

-Snake eyes watching you

Snake eyes, από την εικόνα που δίνουν δύο ζαρια όταν έχουν φέρει άσσους. Θεωρείται κακή ζαριά, επειδή είναι η χαμηλότερη βαθμολογία που μπορείς να μαζέψεις σε ένα παιχνίδι με ζάρια (στο μπαρμπούτι δηλαδή, ή craps αγγλιστί). Ως έκφραση είναι συνώνυμο της κακοτυχίας.

-Seven or eleven

Πάλι από το ευγενές άθλημα του μπαρμπουτίου, όπου αν φέρεις με την πρώτη ριξιά 7 ή 11 κερδίζεις. Υπάρχει και παλιό country τραγούδι με τους στίχους: Ι bet it all/ 7 come 11 and she could be mine/ Ι’ ll find my love coming off the bottom line.

-The dead man’s hand again

Το φύλλο που λέγεται ότι κρατούσε ο Wild Bill Hickok (στρατιώτης, αστυνόμος και αρχι-πιστολάς στην Άγρια Δύση) όταν δολοφονήθηκε. Το παιχνίδι ήταν πόκερ και τα χαρτιά μάλλον δύο οκτάρια και δύο άσσοι, όλα μαύρου χρώματος. Το πέμπτο χαρτί δεν είχε μοιραστεί ακόμα. Ο Wild Bill δεν βρήκε την ασφαλή θέση που έψαχνε κόντρα στον τοίχο, και αναγκάστηκε να παίξει με την πλάτη του εκτεθειμένη στην πόρτα. Οι φόβοι του δικαιώθηκαν, αφού τον πυροβόλησαν πισώπλάτα με ένα σαρανταπεντάρι, και το φύλλο που κρατούσε εκείνη τη στιγμή έμεινε στο θρύλο ως «dead man’s hand».

-The Ace of Spades

Οι άσσοι θεωρούνται δυνατά και καλά χαρτιά. Ειδικά ό άσσος μπαστούνι είναι το υψηλότερο χαρτί στην κλίμακα της βαθμολογίας των τυχερών παιγνιδιών. Για τους στρατιώτες σε πολλές δυτικές χώρες το σήμα του άσσου μπαστούνι θεωρούταν ότι φέρνει τύχη. Στη χαρτομαντεία εντωμεταξύ ο άσσος μπαστούνι σημαίνει βέβαιο θάνατο. Πρόκειται λοιπόν για ένα μοιραίο χαρτί με διχασμένη προσωπικότητα, αφού θεωρείται δυσοίωνο και καλότυχο ταυτόχρονα. Ουσιαστικά είναι τυχερό γι’αυτόν που το έχει, αλλά σημαίνει την καταδίκη του αντιπάλου. Ανάλογα με την πλευρά στην οποία βρίσκεσαι λοιπόν, δε σε νοιάζει όμως, γιατί θα τραγουδάς με βραχνή φωνή: it’s all a game to me.

Σαν να μην είσαι εκεί

Υπάρχουν άνθρωποι που μιλούν για σένα σαν να μην είσαι εκεί.

Στο διάδρομο της δουλειάς, δύο πενηντάρηδες μεγάλοι και τρανοί περπατούν πίσω μου και συζητούν. Δεν τους ξέρω, δε με ξέρουν. Ψιτ… Γυρίζω. Κοίτα τη ρε, κάνεις ψιτ και γυρίζει. Μεταξύ τους, φωναχτά, χωρίς να με κοιτάξουν καν.

Το επόμενο δευτερόλεπτο με είχαν ξεχάσει. Είχαν επιστρέψει στα παραπολιτικά και στο he said, she said και πότε θα βγούμε στο Πρυτανείο να σε κεράσω.

Για αυτούς είσαι ένα κοριτσάκι που υπάρχει μόνο για να το κοιτάξουν και να το σχολιάσουν. Ίσως να μην τους περνάει καν από το μυαλό ότι κάτι τέτοιο ενοχλεί. Αυτοί είναι οι πενηντάρηδες της Ελλάδας: άσχημοι, φαλακροί, χοντροί με μουστάκια, γυαλιά και πίπες, νομίζουν ότι τους ανήκουν τα πάντα. Τους ανήκει ο ιδιωτικός σου χώρος, τους ανήκει η εμφάνισή σου, τους ανήκει το γύρισμα του κεφαλιού σου. Δεν είναι καν σου, είναι τους. Είσαι ένα γκομενάκι από τα πολλά που έχουν δει και έχουν πάρει -χάρη στις πολιτικές και επαγγελματικές τους γνωριμίες, γιατί χωρίς αυτά τα ατού η μοναδική γυναίκα της ζωής τους θα ήταν η εξίσου άσχημη και αντιπαθητική σύζυγός τους.

Είναι αυτοί που λένε ότι μόνο το δέρμα των εικοσάχρονων είναι αρκετά σφιχτό, είναι οι καθηγητές που πηδάνε τις φοιτήτριες τους, είναι οι γιατροί που υποτιμούν τις πελάτισσές τους, είναι οι προϊστάμενοι που στέλνουν μόνο τις γυναίκες υφισταμένους τους για φωτοτυπίες, είναι αυτοί που γράφουν ότι οι γυναίκες βάφουν κόκκινα τα χείλη τους για να μιμηθούν την όψη του αιδοίου, είναι οι γερασμένοι πρωταγωνιστές των ελληνικών σειρών και ταινιών που αιωνίως αφήνουν την νεότερή γυναίκα τους για την ακόμα νεότερη, είναι οι συγγραφείς που δηλώνουν ότι οι γυναίκες δεν ξέρουν να γράφουν, είναι οι δημοσιογράφοι που βγαίνουν στην τηλεόραση για να μας ενημερώσουν τι σκέφτονται οι γυναίκες, οι άντρες, τα παιδιά και ο κόσμος όλος. Γιατί ο κόσμος είναι δικός τους.

Είναι χειρότεροι από τον τύπο που θα σου βάλει χέρι στο λεωφορείο, γιατί αυτός τουλάχιστον ρισκάρει να ρεζιλευτεί.

«Tipping…

...is not a place in China»

Όπως έλεγε μια ταμπελίτσα κολλημένη στο βάζο για τα φιλοδωρήματα, πάνω στον πάγκο της ρεσεψιόν ενός youth hostel στο Άμστερνταμ (νομίζω).

Στην Αθήνα πάλι, τέτοιες χιουμοριστικές υποδείξεις θεωρούνται άχρηστες. Γιατί φυσικά το φιλοδώρημα εδώ δεν το δίνεις επειδή εκτίμησες το σέρβις, ή επειδή έχεις κέφια, αλλά επειδή έτσι πρέπει. Στη γραφική γειτονιά του Ψυρρή, η ευγενική υπενθύμιση ότι η κοπέλα θέλει πουρμπουάρ συνίσταται στο να σου πετάξει στα μούτρα τα λεφτά που δε θέλησες να της αφήσεις για φιλοδώρημα, μπας και φιλοτιμηθείς παλιογύφτισσα και την επόμενη φορά ντραπείς να πάρεις τα ρέστα σου. Εκτός από αγενέστατη, αυτή η συμπεριφορά είναι και παράλογη, μιας και το λεγόμενο service charge στην Ελλάδα περιλαμβάνεται στις τιμές. Ακόμα και σε χώρες που ουσιαστικά οι σερβιτόροι ζουν από τα φιλοδωρήματα και που αναγράφεται στην απόδειξη πόσο φιλοδώρημα πρέπει να αφήσεις (είναι 10% της συνολικής τιμής συνήθως), αν δε δώσεις, στη χειρότερη να σε στραβοκοιτάξουν και να σε καταραστούν από μέσα τους. Να σου πετάξουν περιφρονητικά λεφτά πάντως, δεν πρόκειται να γίνει ποτέ. Ούτε και στο χειρότερο καταγώγιο του τελευταίου σοκακιού, στη γειτονιά που ζουν όλοι σε τροχόσπιτα, οι άντρες πίνουν μόνο Wife Beater και κάθε βράδυ σκοτώνονται 15 άνθρωποι από συμμορίες.

Στου Ψυρρή όμως, θα στο κάνουν. Συνέβη λοιπόν και αυτό, τα ποτά μας ήταν 24 ευρώ, εγώ δίνω 25 και περιμένω υπομονετικά τη σερβιτόρα να μου φέρει το ευρώ μου. Για να πω την αμαρτία μου, σκέφτηκα να το αφήσω, αλλά δεν το έκανα. Πάει λοιπόν η σερβιτόρα στο μπαρ να πάρει τα ρέστα, ρίχνοντας μου δολοφονικά βλέμματα καθ’οδόν. Γυρνάει, απλώνω το χέρι εγώ και η δικιά σου πετάει κάτω (χαμέ, στα πατώματα) το ευρώ και μου κάνει ειρωνικά «Ευχαριστώ ΠΟΛΥ!». Εγώ καθότι και λίγο αφηρημένη είχα μείνει με τη χούφτα ανοιχτή να κοιτάζω το υπερπέραν. Για να πω την αλήθεια, δεν κατάλαβα τι είχε γίνει, μέχρι που μου το εξήγησε η φίλη μου. Μου πήρε λίγη ώρα να το επεξεργαστώ, γιατί ομολογουμένως δεν ήξερα ότι είναι τέτοιο αισχρό ατόπημα να ζητάς τα ρέστα σου. Σκύβω λοιπόν να μαζέψω το ευρώ από κάτω, μέσα από τη λασπουριά που είχε συσσωρευτεί από τα πεταμένα ποτά και τα τσιγάρα, ενώ σκεφτόμουν αν ξέρω αρκετά καλό σημάδι ώστε να της εκσφενδονίσω το ευρώ από εκεί που ήμουν και της βγάλω το μάτι. Τελικά αρκέστηκα στο να την πιάσω από το μπράτσο και να της πω «αν ξανάρθουμε εδώ, να μου γράψεις». Την έκανα σκόνη, μη μου πείτε;;