Ορφέας και Ευριδίκη

Στο μύθο του Ορφέα και της Ευριδίκης οι θεοί επιτρέπουν τελικά στον Ορφέα να πάρει την αγαπημένη του από τον Άδη, αρκεί στο δρόμο της επιστροφής στον κόσμο των ζωντανών να μη γυρίσει να την κοιτάξει. Ο Ορφέας, ανίκανος να αντισταθεί, γυρίζει για να την δει και την χάνει για δεύτερη φορά.

Μια πτυχή του μύθου είναι αυτή της μαζοχιστικής επανάληψης της απώλειας: Ο Ορφέας δεν είναι ουσιαστικά ερωτευτεμένος με την Ευρυδίκη, αλλά με το θάνατο της Ευριδίκης, με την απουσία της, την οποία επιδιώκει να βιώνει ξανά και ξανά. Κάπως όπως ο James Stewart στο Vertigo, ο οποίος ξαναβρίσκει τη γυναίκα το χαμό της οποίας θρηνούσε, για να την εξωθήσει για άλλη μια φορά στο θάνατο. Σε ένα ψυχαναλυτικό σύμπαν ο Ορφέας βρίσκει γαλήνη μόνο βιώνοντας αέναα το δεύτερο χαμό της Ευριδίκης.

Μια άλλη πτυχή του μύθου είναι η σημασία του βλέμματος στον έρωτα. Η όραση είναι η πιο ερωτική αίσθηση, αφού η απαγόρευσή της επιβάλλεται ως το μόνο ισάξιο αντίτιμο της παράβασης του πιο αμετάκλητου κανόνα όλων: του θανάτου. Ο Ορφέας θα μπορούσε να αγγίξει την Ευριδική αν ήθελε, να την ακούσει, να τη μυρίσει, να την φιλήσει, αλλά δεν έπρεπε να απλώσει το βλέμμα του πάνω της. Και αυτό ήταν το μόνο που ήθελε να κάνει. Και ήθελε τόσο πολύ να το κάνει, που άφησε μια ολόκληρη ζωή μαζί με την Ευριδίκη για μια ματιά που διήρκεσε μια στιγμή. Το αντικείμενο του πόθου είναι το αντικείμενο που θέλουμε να ατενίζουμε, που εποφθαλμιούμε ακόμα κι όταν είναι δικό μας.