Make you up

Παρατήρησα ότι τώρα τελευταία το makeup είναι της μόδας. Και δεν μιλάμε για το κλασσικό βάψιμο τύπου μάσκαρα-ρουζ-λιπ γκλος αλλά για εξτραβαγκάντζες με πράσινες σκιές στο μέτωπο, βλεφαρίδες-νυχτερίδα, μπλέ ρουζ στα μάγουλα, πράσινο λιπ γκλος στο πηγούνι, χρυσόσκονη στον λαιμό και γενικώς ένα βάψιμο που θυμίζει περισσότερο κλόουν, ντραγκ κουίν, αναγεννησιακό πίνακα, θέατρο καμπούκι, κινέζικη όπερα, πατρινό καρναβάλι, πείτε το όπως θέλετε.

Ευτυχώς δε, βλέπω ότι το κάνουν και κοπελίτσες πιά. Γιατί όπως θα δείτε παρακάτω, οι πιο παράτολμοι του extreme makeup ήταν πάντα οι άντρες. Κάτι σαν τους σεφ: οι γυναίκες το κάνουν κάθε μέρα, αλλά οι άντρες μεγαλουργούν. Όλα αυτά βέβαια στην ανδροκρατική κοινωνία του παρελθόντος, που ήθελε την κοπελίτσα να βάφεται καθως πρέπει μανταμίτσα για να είναι ομορφούλα και βρει γαμβρό, ένω τώρα βάφεται σαν την μεθυσμένη ξαδέλφη της Divine σε αποκριάτικο πάρτι για να δείξει ότι είναι εναλλάκτικ. Και αυτό είναι καλύτερο από το προηγούμενο. Πιο δημιουργικό.

Ποιοί όμως ήταν οι πρώτοι διδάξαντες; Έχω μια ιδιαίτερη αδυναμία στα αγόρια με makeup, και γνωρίζω ότι με ρίμελ έχουν εμφανιστεί διάφοροι ήδη από τη δεκαετία του εξήντα, όπως ο Mick Jagger (κυρίως στο Performance) και ο Marc Bolan, αλλά αυτοί έκαναν ελαφριά χρήση της μπογιάς και του πινέλου. Εδώ μιλάμε για afficionados του makeup, για ανρθώπους που έκαναν το makeup τέχνη, κεντρικό κομμάτι της σκηνικής τους παρουσίας και της καλλιτεχνικής τους περσόνας. Δηλαδή μιλάμε για τον Bowie... Δεν είναι πανέμορφος;

Διορώθστε με αν κάνω λάθος, αλλά πιστεύω ότι κανείς τραγουδιστής μετά τον Bowie δε δούλεψε τόσο επιτυχημένα το makeup -και τα κουστούμια, και τις περσόνες και την όλη δραματικότητα/θεατρικότητα του πράγματος.

Επάξιος ακόλουθος -στον τομέα του makeup- μέχρι τώρα, μόνο ο Adam Ant, τον οποίον όσοι πέρασαν ροκ εφηβεία στην Ελλάδα τέλη '80 έχουν μάθει να περιφρονούν (πολύ pop και gay) αλλά η αλήθεια είναι ότι πέρα από πολύ όμορφος, εφευρετικός στο ψιμμύθιο και τα ενδύματα (ήταν ο πρώτος που λάνσαρε τον συνδυασμό δανδή/πειρατή -βλ. Jack Sparrow) έχει βγάλει και καναδυό καλούς δίσκους. Ω, ναι.

Είναι τρομέρο πόσο σύγχρονη φαίνεται αυτή η φωτογραφία. Και πόσο τον έχουν αντιγράψει οι Empire of the Sun.

Και φυσικά, η γυναίκα που έχει γίνει icon για όλες τις rock/alternative/indie τραγουδίστριες όσον αφορά βάψιμο, ντύσιμο, στυλ και ερμηνεία. Θεά η Siouxie, η πρώτη που δεν βγήκε να τραγουδήσει σαν κοριτσάκι ή σαν γκόμενα , αλλά 'σαν πολεμιστής'.

Λείπει ο Μάης από τη Σαρακοστή; Λείπει ο Robert Smith από ποστ για το μακιγιάζ; Δε θεωρώ ότι έκανε και κάτι σπουδαίο σε αυτόν τον τομέα, απλά φόραγε πολύ μολύβι. Και έξασε και το μαλλί. Και έβαζε το κραγιόν έξω από τη γραμμή των χειλιών. Όπως και να έχει, με αυτές τις τρεις απλες κινήσεις έφτιαξε ένα αθάνατο look, που έχει επηράσει και επηρεάζει ακόμα πολύ κόσμο.

Honorable mention στον Nick Rhodes των Duran Duran o οποίος δεν έκανε κάτι ιδιαίτερα πρωτοπόρο, βαφόταν απλά ακριβώς όπως όλες οι γυναίκες στα 80's.

Και τώρα ας μεταφερθούμε στην Αμερική. Ξέρω ότι κάποιοι σκεφτήκατε ήδη κάποιους βαψομανείς που δεν έχουν αναφερθεί μέχρι τώρα. Είχα αισθητικό δίλημμα αν έπρεπε να τους αναφέρω, γιατι αν πάρω αυτό τον δρόμο (του μέταλ, τον αγύριστο) θα πρέπει να μιλήσω για κάθε καραγκιόζη που βάζει αλεύρι 100 στο πρόσωπο και krayola no.0 στο μάτι για να τρομάξει τον κόσμο. Η θεωρία μου είναι ότι οι Αμερικάνοι δεν καταλαβαίνουν το makeup στους άντρες. Η μάλλον τον συνδυασμό makeup/κιθάρες/άντρες. Συνήθως παρουσιάζεται ως κάτι απλά τρομακτικό/αλλόκοτο και πολύ σπάνια ως σέξι (εγώ το βρίσκω πολύ σέξι). Μάλλον δεν αισθάνονται άνετα με τη γυναικεία τους πλευρά; Ή με τις πιο περίπλοκες ερμηνείες/αποχρώσες των πραγματών; Ή με το παιγνίδι;

Τελοσπάντων (αναστεναγμός) αρχίζω με μια συμπάθεια μου, τον Alice Cooper. O Alice έχει βγάλει ωραία τραγούδια τη δεκατία του 70, αγοράστε ένα best (προτείνω το Mascara and Monsters) και σλιζ-ροκάρετε (ή σοκ-ροκάρετε αν προτιμάτε) χωρίς ενοχές. Μιας και το είπα, πάω να βάλω στο Muscle of Love να παίζει...

Πιστέψτε με, προσπάθησα πάρα μα πάρα πολύ να βρω μια μη-σιχαμένη φωτογραφία των Κiss. Και ναι, αυτή ήταν η λιγότερη σιχαμένη που βρήκα. Δε ξέρω τι να πω, έχω διαβάσει ότι έχουν πατεντάρει το μακιγιάζ τους και ο Billy Corgan τους αναφέρει ως μεγάλη επιρροή.

Άλλος ασχημάντρας ο Μarylin. Και εδώ καταβλήθηκε μεγάλη προσπάθεια για να βρεθεί μια αξιοπρεπής φωτογραφία. Αγάπη μου, άκου να σου πω κάτι: ο Bowie ήταν αστεράνθρωπος από έναν μακρινό πλανήτη και η μια κόρη του ενός ματιού του ήταν μεγαλύτερη από την άλλη εκ γεννετής, εσύ είσαι ένα σπασικλάκι από το Οχάιο που πρέπει να βάλει φακό επαφής για να κάνει το ένα μάτι να φαίνεται αλλιώτικό από το άλλο. So sad. Παίρνεις πόντους για την προσπάθεια πάντως.

Και τέλος, η νέα γενιά.... Χωρίς σειρά προτίμησης, οι Empire of the Sun, η Lady Gaga και η Bat for Lashes. Δεν ξέρω τι θέλουν να μας πουν τα παιδιά αυτά. Το makeup είναι απλά ένα gimmick για να πουλήσουν δίσκους ή το εννοούν; Πιο πολύ απ'όλους με πείθει η Lady Gaga, γιατί έχει δουλέψει σε καμπαρέ και γιατί πρέπει να είναι πραγματικά θεόμουρλη.

Υστερόγραφο/Honorable Mention 2 : Τα σακάκια του Brandon Flowers. Δεν είναι μακιγιάζ, το ξέρω, αλλά είναι αρκετά θεατρικό. Go Brandon. Είσαι σε καλό δρόμο, αλλά μην περιμένεις να γεράσεις για να αρχίζεις να βάφεσαι. Δεν γίνεται να φοράς τέτοια σακκάκια χωρίς makeup, είναι σαν να αφήνεις μισοτελειωμένη τη δουλειά.

Τα ύπουλα greeklish είναι τα καλύτερα

Δεν είμαι γλωσσοαμύντορας, ούτε πιουρίστας της ελληνικής γλώσσας (εξού και η λέξη πιουρίστας...). Πιστεύω ότι οι γλώσσες είναι ζωντανές, κινούνται, εξελίσσονται και στη διαδικασία αυτή νέες λέξεις, αλλά και νέοι τρόποι ομιλίας γεννιούνται και πεθαίνουν. Όλα είναι θεμιτά...κατά κάποιο τρόπο.

Ούτε εγώ γνωρίζω που ακριβώς πρέπει να βάλουμε τα όρια, αλλά κάπου πρέπει να μπουν. Δεν υπάρχει άλλο κριτήριο πέρα από το αισθητήριο της γλώσσας του καθενος. Καποια πράγματα ακούγονται άσχημα. Σε σένα θα μου πεις. ΟΚ, σε μένα.

Αυτό που με ενοχλεί περισσότερο δεν είναι ούτε η ασυνταξία ούτε τα λάθη, αλλά η τεμπελιά των γράφοντων. Εξηγούμαι: τα ατοπήματα στα οποία θα αναφερθώ αφορούν κακομεταφρασμένα αγγλικά. Όχι απαραίτητα από κείμενα, κυρίως -υποθέτω- από το κεφάλι των γραφόντων. Όταν τα περισσότερα κείμενα που διαβάζεις είναι στα αγγλικά, είναι φυσιολογικό να σου έρχεται πιο εύκολα η αγγλική εκφραση, παρά η ελληνική.

Δεν βλάπτει όμως να σκεφτόμαστε και λίγο αν αυτό που γράφουμε έχει νόημα στα ελληνικά, ετσί όπως μιλιούνται τώρα τουλάχιστον... Και να προσπαθούμε να μεταφράσουμε κάτι δημιουργικά. Για ακραίες λεκτικές ακροβασίες γράψτε ποίημα παιδιά, όχι κριτική κινηματογράφου. Όλα τα παραδείγματα είναι από το περιοδικό Σινεμά, το οποίο και συμπαθώ -αρκετά, αλλά μάλλον πρέπει να προσλάβει καλύτερους διορθωτές, ή να περνάει μερικά κείμενα από κάποιο ειδικο πρόγραμμα "αποαγγλοποίησης".

Να πω βέβαια, ότι μερικές φορές η απευθείας μετάφραση είναι πετυχημένη, αλλά αυτό συμβαίνει όταν η ίδια η αγγλική λέξη έχει ελληνικές ρίζες: π.χ. emblematic (εμβληματικός), dystopia (δυστοπία). Ακόμα βέβαια να βρεθεί ο μάγκας που θα μεταφράσει έξυπνα το iconic. Πάμε λοιπόν να δούμε κάποια κλασικά δείγματα αγγλοελληνικούρας:

-"δεν είναι τόσο εντυπωσιακό όσο ακούγεται"
πως λέμε "as good as it gets"... είναι τόσο ασύντακτο όσο ακούγεται!

-"με περισσότερο αίμα απ'όσο μπορεί να αντέξει"
ό,τι πάρεις όσο-όσο τελικά.

-"τα μεγάλα 'κοχόνες' του σκηνοθέτη του"
πες αρχίδια, δεν πειράζει. καταλαβαίνουμε.

-"χρειάστηκε διπλή θέαση"
όλοι μαζί:
science fiction/double feature/doctor x/will build a creature,
βρε Μανώλη Τραμπαρίφα/βάλε τη διπλή ταρίφα

-"σαγηνευτικά κατεστραμένος χαρακτήρας" "εξωγήινων διαστάσεων μελόδραμα" "υπέροχα νατουραλιστική ταινία"
δε θέλω να είμαι πολύ αυστηρή, δεν είναι ακριβώς λάθος. απλώς το όλο σύστημα "επίρρημα/επίθετο + μετοχή/επίθετο + ουσιαστικό " είναι άκομψο. wonderfully broken...greek.

-"το κυνήγι που εξαπέλυσε το FBI απέναντι σε..."
το κυνήγι εξαπολύεται εναντίον κάποιου και όχι απέναντι σε κάποιον

-"στο επεισόδιο όπου η σειρά σπάει τον τέταρτο τοίχο"
παιδιά πότε έσπασαν οι άλλοι τρεις; ζούμε αλήθεια ακόμα στις εποχές που πρέπει να χρησιμοποιείς κακοχωνεμένες αγγλικές/αμερικάνικες εκφράσεις για να δείξεις ότι είσαι au courrant; γιατί να σταματήσουμε στον τέταρτο τοίχο; γιατί όχι "στο επεισόδιο που η σειρά πήδηξε τον καρχαρία";;

-"ο κοινωνικά άβολος πιτσιρικάς"
υποθέτω μετάφραση του socially akward/ self-conscious/ inept; άβολα είναι τα καθίσματα, οι καταστάσεις... ενίοτε και οι εκφράσεις...

-"βομβαστικό σάουντρακ"
το σάουντρακ το λέμε, το βομβαστικό... χμμ.... όχι ακόμα. αλλά χάρη στο Σινεμά, ποτέ δεν ξέρεις:) στην τελική γράψε "μπομπάστικ σάουντρακ", να υπάρχει και συνοχή στην απόδοση.

-"υπνωτική φωνή"
μετάφραση του hypnotic, μόνο που το υπνωτικό στα ελληνικά είναι χάπι. υπνωτιστική φωνή, καλύτερα.

-"εξήγηση στο φονικό μένος...δε δίνεται"
εξήγηση για... ΓΙΑ το φονικό μένος.

-"πιστεύοντας ότι είχα εξανλήσει το συγκεκριμένο κινηματογραφικό είδος από τις πιο σημαντικές του προσθήκες"
;;; τι είναι το συγκεκριμένο είδος, στοκ;; γιατί, οι προσθήκες τι σας λένε;; το 'εξαντλώ από';; άστο, κάψτο, σε καμιά γλώσσα δε βγάζει νόημα.

-"να γελάσεις, να προκληθείς, να ανοίξεις διάλογο με την ταινία"
να προκληθείς; ασε προκλήθηκα χτες σε μονομαχία και είμαι λίγο αγχωμένη.

Υπάρχουν κι άλλα, αλλά ας μη διυλίζουμε τον κώνωπα. Άσε που δε τη θέλω τη θέση της διορθώτριας στο Σινεμά. Δε τη θέλω σου ΛΕΩΩΩΩΩΩ.........................

Εν κατακλείδι: Το ξέρω ότι όλοι χρησιμοποιούμε αγγλικούρες όταν μιλάμε, αλλά λίγο γούστο και φαντασία δε βλάπτουν, ειδικά στον γραπτό λόγο.