Ας γελάσω

Αντιγράφω από το Αθηνόραμα (το οποίο παρεμπιπτόντως αγαπώ ιδιαίτερα) για την ταινία Κανταχάρ: "Ο Μαχμαλμπάφ (ο σκηνοθέτης) ξεφεύγει από τα δημαγωγικά πρότυπα της αντι-ισλαμικής προπαγάνδας".

Ευτυχώς, γιατί αυτή η ανελέητη αντί-ισλαμική προπαγάνδα των ιρανικών ταινιών με κουράζει πολύ και εμένα. Νομίζω ότι και οι ίδιοι οι Ιρανοί πρέπει να έχουν βαρεθεί την αντι-ισλαμική προπαγάνδα των ταινιών αυτών και προπάντων την διαρκή, συστηματική αντί-ισλαμική προπαγάνδα που βιώνουν στην καθημερινότητά τους. Επίσης πιστεύω ότι οι Ιρανοί που γυρίζουν ταινίες που στηλιτεύουν θεοκρατικά καθεστώτα, δεν το κάνουν επειδή έτσι τα έζησαν, αλλά επειδή είναι φερέφωνα, ξέρετε ποιών.

To all my friends

Πριν από κάποια χρόνια έκανα παρέα με κάποιους ανθρώπους. Όταν έβγαινα μαζί τους αρκετές φορές αισθανόμουν άσχημα. Γιατί; Δεν μπορώ κι εγώ να πω… Ήταν όλοι πολύ ευφυείς και αστείοι άνθρωποι. Επίσης εκείνη την εποχή ήμουν μόνη μου, οπότε ήταν η καλύτερη εναλλακτική λύση. Πολλά βράδια είχα γελάσει πολύ με τα αστεία τους. Αλλά σε προσωπικό επίπεδο δεν είχαν τίποτα να μου πουν. Το μόνο που ήξερα είναι ότι με έκαναν να αισθάνομαι δυσάρεστα, χωρίς να μπορέσω να προσδιορίσω το γιατί ακριβώς. Ήταν ίσως το γεγονός ότι στο πλαίσιο του κυνισμού, του όλοι είμαστε άνετοι και αποστασιοποιημένοι και δε διστάζουμε να πούμε άσχημες αλήθειες, ή ό,τι μας κατεβαίνει γενικώς -χωρίς να μας ενδιαφέρει αν πληγώνουμε ή προσβάλουμε τον άλλον- είχα ακούσει ουκ ολίγα κακεντρεχή σχόλια. Η άλλη προσφιλής τακτική ήταν ότι σιωπηρά εξοστρακίζουμε τον άλλον και μετά είναι δικό του πρόβλημα πως θα ενσωματωθεί.

Για αρκετό καιρό πίστευα ότι το πρόβλημα ήταν δικό μου. Μέχρι που γνώρισα σε κάποιους άλλους φίλους μου αυτή την παρέα και άκουσα αυτό που πάντα υποψιαζόμουν: οι φίλοι σου είναι μίζεροι και στραβωμένοι. Δεν μπορούσα να το πιστέψω μέχρι που το άκουσα αρκετές φορές. Ένιωσα μια πικρόχολη δικαίωση, γιατί τα όσα παράπονα είχα εκφράσει κατά καιρούς είχαν αγνοηθεί με το τη λογική του ‘ε, μην το παίρνεις τόσο σοβαρά΄ ή ακόμα χειρότερα ‘μην κάνεις σαν κακομαθημένο’.

Κράτησα ένα-δύο ανθρώπους μόνο από αυτήν παρέα, δεν μπορώ να πω ότι η περιρρέουσα ατμόσφαιρα κακίας και αδιαφορίας οφειλόταν μόνο σε αυτούς που άφησα, αλλά ίσως αυτοί που κράτησα ήταν οι μόνοι με τους οποίους μπορούσα να συνεννοηθώ, ένας προς έναν.

Δεν μετάνιωσα για τίποτα, πέρασα αρκετά καλά όσο τους έκανα παρέα. Προφανώς κάτι είχαν να μου δώσουν. Αλλά απόψε τους ξαναείδα και το γνωστό συναίσθημα ξαναγύρισε. Άκουσα μέσα σε ένα βράδυ ότι έχω αποτρελαθεί και ότι είμαι δυστυχισμένη. Τίποτα καινούριο δηλαδή, αυτά που άκουγα όλα αυτά τα χρόνια. Αυτά που αυτοί οι άνθρωποι έλεγαν ο ένας στον άλλον χωρίς δεύτερη σκέψη, χωρίς δισταγμό, ανελέητα.. Και πάλι ένιωσα αυτό το δυσάρεστο, κρύο συναίσθημα. Αυτό που στο δικό τους σύμπαν δεν εξηγείται..

Γιατί στο δικό μου σύμπαν, δεν νοείται φίλος που μιλάει έτσι. Δε νοείται φίλος που σε κάνει να νιώθεις απρόσκλητος στην ίδια σου την παρέα, που φεύγει και δεν χαιρετάει, που σε αφήνει να τον ψάχνεις ενώ έχετε ραντεβού, που εκφράζεται με τα χειρότερα λόγια για τη δουλειά σου. Ας είμαι ένα κακομαθημένο παιδί, προτιμώ τους φίλους μου αληθινούς. Και ευγενικούς. Νομίζω ότι γίνονται και τα δύο.

Εξαιρετικά αφιερωμένο λοιπόν, κάτι που είχα γράψει πριν 4-5 χρόνια:

Τα νιάτα σας έχουν περάσει προ πολλού, κι αυτά όμως χαλάστηκαν σε αξιοθρήνητες βραδιές σαν τη σημερινή. Οι ίδιοι πέντε άνθρωποι, στα ίδια μέρη, με τις ίδιες κουβέντες, κάθε μέρα ένα αναμάσημα της προηγούμενης. Θέλετε να νομίζετε ότι σας σώζει η επίγνωση της μιζέριας σας, αλλά τίποτα δε μπορεί να σώσει τα ξεφτισμένα αστεία, τα κουρασμένα λογοπαίγνια και τις αέναες διηγήσεις των παλιών καλών καιρών. Όλα αυτά τα παιχνίδια εξουσίας που σας αρέσει να παίζετε, δήθεν κρυφά, είναι τόσο βαρετά φανερά. Θα θέλατε να βρίσκεστε στον πυθμένα της κοινωνίας και στην κορυφή της διανόησης, αλλά δυστυχώς παγιδευτήκατε κάπου στη μέση.

Au revoir.

Questions from the Underground

Τα 'παιδιά του Κόσμου' που μας εύχονται "Χρόνια Πολλά" από το Μετρό, από ποιόν κόσμο προέρχονται ακριβώς; Γιατί τα ρούχα τους και οι εκφράσεις τους δεν είναι από αυτόν εδώ.


Πότε θα με σταματήσει κάποιος (στο αυτοκίνητο, στο δρόμο, στο σπίτι, οπουδήποτε) να του πω επιτέλους τη γνώμη μου για τις αστικές συγκοινωνίες στην Αθήνα; Είμαι έτοιμη να αλλάξω τα πάντα στην καθημερινότητά μου!

Too old to rock and roll, too young to die

Τελικά είμαι πολύ μεγάλη για αυτά τα πράγματα… Και δεν έχω να παραπονεθώ και για κάτι, εφόσον η συναυλία έγινε στο χώρο και την ημέρα που ήταν να γίνει και ξεκίνησε την ώρα που ήταν να ξεκινήσει. Οι Tool ήταν καταπληκτικοί, από τα λίγα συγκροτήματα που είναι καλύτερα να τους ακούς live. Με έναν ήχο που ακροβατούσε ανάμεσα στο πρωτόγονο και το διαστημικό, ένα εντυπωσιακό light show και τον Maynard ως εμβληματική, ασκητική φιγούρα στη σκηνή, έδωσαν μια φανταστική συναυλία. Μερικές στιγμές ήταν σχεδόν υπερβατική η εμπειρία του ήχου τους. Αυτή είναι μουσική που τη βιώνεις όχι μόνο εσωτερικά, αλλά και σαν σωματική εμπειρία.

Μιλώντας για σωματικές εμπειρίες: ξεπάγιασα γιατί εκεί μέσα έκανε περισσότερο κρύο απ’ ότι έξω (δεν ξέρω πως γίνεται αυτό, αλλά γίνεται –συναυλία σε κλειστό χώρο με παλτό κουμπωμένο από το λαιμό ως τους αστραγάλους πρώτη φορά παρακολούθησα) και προς το τέλος με πονούσαν τόσο πολύ η μέση μου και τα γόνατά μου από την ορθοστασία που παρακαλούσα να τελειώσει η συναυλία για να πάω στο κρεβάτι μου και να ξαποστάσω. Τι θα γίνει και με εμάς τους ρόκερς κάποιας ηλικίας;; Που είναι οι ωραιότατες κερκιδούλες του ΟΑΚΑ; Που είναι το κράτος τέλος πάντων;

Αν είναι να γίνει κάτι…

θα γίνει… Αυτή την πάνσοφη ρήση την ακούω συνέχεια και μάλλον επειδή οι φίλοι μου έχουν βαρεθεί να με ακούνε να γκρινιάζω, αλλά έλεος πια. Είναι ο,τι πιο μοιρολατρικό και μίζερο μπορεί να σκεφτεί ο ανθρώπινος νους. Δηλαδή αν κάθομαι στον καναπέ μου κοιτάζω το ταβάνι, αν είναι να πέσει το ταβάνι στο κεφάλι μου, θα πέσει; Αν πηδήξω από τον γκρεμό και είναι να επιζήσω, θα επιζήσω; Τόσο απλά είναι τα πράγματα; Αν γίνει σεισμός την ώρα που κάθεσαι στον καναπέ σου, όντως μπορεί να σου έρθει το ταβάνι στο κεφάλι. Όποτε μετά λες ότι ήταν γραφτό να γίνει. Φυσικά, εκ των υστέρων, όλα φαίνονται σαν να ήταν γραμμένα. Αλλά όταν όλες οι πιθανότητες είναι ανοιχτές, ποιος πραγματικά μπορεί να πει τι θα συμβεί; Και τέλος πάντων δεν είναι πιο ωραίο τα πράγματα να είναι τυχαία, από το να είναι προκαθορισμένα; Δηλαδή, αν τα πάντα στη ζωή μας είναι αποφασισμένα από πριν, εμείς τι ρόλο παίζουμε;

Δεν καταλαβαίνω αυτή τη μανία με τη μοίρα. Ούτε την άποψη ότι ‘η ζωή φροντίζει για σένα’. Παρακαλώ; Δηλαδή για όλους τους φτωχούς και αδικημένους ανθρώπους του κόσμου, φροντίζει η ζωή; Ας αφήσουμε τις ακραίες καταστάσεις και ας πιάσουμε τους ανθρώπους που έχουν τα προς το ζην και είναι καλά στην υγεία τους, αλλά είναι βαθύτατα δυστυχισμένοι, αυτούς πώς ακριβώς τους φροντίζει η ζωή; Αν δηλαδή αφήσουν τα πράγματα απλώς να κυλήσουν και δεν πιέζουν καταστάσεις, τι το καλό θα τους συμβεί; Αν δεν προσπαθήσουν οι ίδιοι να αλλάξουν αυτά που δεν τους ικανοποιούν, ή να διεκδικήσουν αυτά που θέλουν, πώς θα πάψουν να είναι δυστυχισμένοι;

Υπάρχει τύχη, αλλά στοιχηματίζω πως είναι τυφλή. Είναι απειροέλαχιστα τυχαία συμβάντα, από τον τρόπο που κοίταξες κάποιον, μέχρι το από ποια γωνία έστριψες εκείνη την ημέρα, που μπορεί να σου αλλάξουν τη ζωή. Όχι όμως απαραίτητα προς το καλύτερο και σίγουρα όχι με ορθολογικό τρόπο ή βάσει κάποιου θεϊκού ή φυσικού σχεδίου για τη ζωή σου. Εδώ έρχεται και η άλλη μεγάλη απάτη του ‘κάθε εμπόδιο για καλό’. Όχι, αυτό που σου έτυχε και σε κάνει χάλια, δεν είναι για καλό. Είναι κακό, κακό, κακό και έτσι πρέπει να το δεις. Στην προηγούμενή δουλειά πέρασα 2 απαίσια χρόνια, και δεν καταλαβαίνω τι καλό μου έκαναν, πραγματικά. Ήταν μια φρικτή εποχή, τελεία και παύλα. Δεν κέρδισα τίποτα, δεν έγινα καλύτερος άνθρωπος και θα προτιμούσα να μην υπήρχαν. Θα ήταν καλύτερο αν είχα το θάρρος να σηκωθώ και να φύγω, αντί να σκέφτομαι ότι ήταν γραμμένο να γίνει και ότι κάτι καλό θα βγει από αυτό.

Το μόνο που είναι γραφτό για μένα είναι ότι αν αφήσεις κάτι στην τύχη, θα πάει στραβά. Τα πράγματα που έχουν πάει καλά στη ζωή μου είναι πράγματα που τα επιδίωξα και τα κυνήγησα. Όποτε έχω αφεθεί και έχω πει, ας γίνει ό,τι είναι να γίνει, γίνεται κάτι εντελώς ανεπιθύμητο. Οπότε ίσως η σωστή ρήση να έχει ως εξής: αν θεωρείς τον εαυτό σου πολύ τυχερό, άφησέ τα όλα στην τύχη και ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει.

Κέβιν και Κέλβιν

Το θεατρικό του Ευγενίου Ο΄ Νιλ, “A moon for the misbegotten” ή ελληνιστί «Φεγγάρι για καταραμένους» ήταν έργο με αρκετούς καλογραμμένους διαλόγους και δυνατές στιγμές. Ως σύνολο όμως ήταν παραρφορτωμένο και παρωχημένο. Κατά την ταπεινή μου γνώμη πάντα. Δεν μου αρέσει όταν οι άνθρωποι κρίνουν έργα του παρελθόντος με σύγχρονα κριτήρια, αλλά ο χρόνος δεν είναι η ύστατη δοκιμασία όλων των έργων;

Δύο από τα βασικά θέματα για τους χαρακτήρες του έργου είναι: Α. Η πρωταγωνίστρια, ενώ φέρεται ωσάν να είναι εξώλης και προώλης, στην πραγματικότητα είναι μια ντροπαλή παρθένα Β. Ο πρωταγωνιστής είναι κατεστραμμένος ψυχικά και σωματικά επειδή στο ταξίδι που έκανε για να μεταφέρει τη νεκρή μητέρα του στον τόπο της κηδείας της με το τραίνο, είχε νοικιάσει μια πόρνη με την οποία έκανε ακατονόμαστα πράγματα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Με τη νεκρή μητέρα του δύο βαγόνια μπροστά, Χριστέ μου, τι φρίκη. Μα πώς να το ξεπεράσεις αυτό ποτέ; Καταλαβαίνω βέβαια ότι για την εποχή που γράφτηκε το έργο αυτά μπορεί να ήταν συγκλονιστικά πράγματα, απλώς δεν μπόρεσα να ταυτιστώ με το δράμα που βίωναν οι πρωταγωνιστές. Ειδικά όταν για να μας αποκαλυφθούν αυτά χρειάστηκε να περάσουν 2,5 ώρες δαιδαλώδους πλοκής.

Κάποιος βέβαια θα μπορούσε να πει ότι το θέμα του έργου είναι η ενοχή και η συγχώρεση, τα προσωπεία των ανθρώπων και πως δύο ‘καταραμένοι’ της ζωής μπορούν να έρθουν κοντά, να γίνουν ειλικρινείς, να δώσουν και να πάρουν αγάπη και νιώσουν λίγο άνθρωποι, έστω και για ένα βράδυ μόνο. Τα είδα όλα αυτά και τα κατάλαβα, αλλά για κάποιο λόγο δε με άγγιξαν. Τι να πω, είμαι αναίσθητη; Καθόμουν πολύ μακριά; Βέβαια οι ηθοποιοί είναι εξαιρετικοί, τόσο η Eve Best που έκανε την παρθένα/ πόρνη, όσο ο Colm Meany που έκανε τον πατέρα της και φυσικά ο Kevin Spacey, ο οποίος κατάφερε να αποδώσει πειστικότατα τον χαρακτήρα του μεμψίμοιρου αλκοολικού, αποφεύγοντας τις υπερβολές και την στερεοτυπική απεικόνιση. Παρά τις πολύ δυνατές, έως συγκλονιστικές ερμηνείες και τις έντονες στιγμές του έργου, στο τέλος έμεινα αποστασιοποιημένη. Δεν ξέρω αν έφταιγε το κείμενο αυτό καθεαυτό ή αν κάποια διαφορετική σκηνοθεσία θα του είχε δώσει μια άλλη πνοή. Να προσθέσω βέβαια ότι όλες οι κριτικές που διάβασα ήταν ενθουσιώδεις, οπότε μην ακούτε εμένα! Και σίγουρα αν περάσετε από Λονδίνο ή αργότερα από Νέα Υόρκη (γιατί διάβασα ότι το έργο θα πάει και στο Broadway) αξίζει να το δείτε, έστω για τους ηθοποιούς και μόνο.

Αντίθετα, συγκινήθηκα πολύ με τις μηχανές που είδα στο Science Museum, το οποίο θεωρείται από τα καλύτερα μουσεία επιστήμης στον κόσμο. Οι άνθρωποι έχουν βάλει τα πάντα σε αυτό το εντυπωσιακότατο κτήριο, από ατμομηχανές, γεννήτριες, τρένα, αξονικούς τομογράφους, διαστημόπλοια, αεροπλάνα, αντλίες καυσίμων, αυτοκίνητα, υπολογιστές, φάρους, αλεξίπτωτα…

Και παράλληλα με αυτά τα τερατώδη και ογκώδη πράγματα, τοποθετημένα σε βιτρίνες στους διαδρόμους δεξιά και αριστερά ξυραφάκια, μπικουτί, πιστολάκι, ηλεκτρικές σκούπες, στέρεο, στυλό διαρκείας, κινητά, pc, ρολόγια, ραδιόφωνα, τηλεοράσεις, ραπτομηχανές, ποδήλατα, κάμερες και όλες αυτές οι εφευρέσεις που ήρθαν στη ζωή μας και άλλαξαν τα πάντα. Ενώ οι ‘μεγάλες’ μηχανές, προκαλούσαν δέος και θαυμασμό (ίσως και φόβο σε κάποιους τεχνοφοβικούς), αυτά τα καθημερινά αντικείμενα στις πρωτόλειες μορφές τους άφηναν μια γλυκόπικρη γεύση. Θυμήθηκα το τραγούδι των Grandaddy για τα παλιά οικιακά σκεύη, το Broken Household Appliances. Που πάνε τα μίξερ όταν γεράσουν; Όλοι αυτοί που τα χρησιμοποίησαν, όλοι αυτοί που συνέβαλαν στη δημιουργία τους; Αν μη τι άλλο, ο άνθρωπος και οι μηχανές του ανά τους αιώνες είναι από τα πιο ιντριγκαδόρικα πράγματα μπορεί να δει κάποιος στον κουρασμένο αυτό πλανήτη.

Αηδία

Η πιο αηδιαστική έκφραση που έχω ακούσει ποτέ μου, ειπώθηκε στη δουλειά (που αλλού), από έναν σιχαμένο τύπο. Ο τύπος αυτός είναι ψηλός, εύσωμος, βλογιοκομμένος, με μονίμως λιγδιασμένο δέρμα και μαλλιά, χοντρά χείλη και νομίζει ότι είναι πολύ σημαντικός και έξυπνος. Μιλούσε λοιπόν σε μια συνάντηση στη δουλειά και λέει: "Να ολοκληρώσω μια στιγμή". Ως εδώ όλα καλά έτσι; Κοντοστέκεται λοιπόν και με ένα αχνό μειδίαμα προσθέτει: "μην ανησυχείτε, δε θα λερώσω". Στην αρχή απόρησα, δε θα λερώσει, τι; Και μετά κατάλαβα... Προσπάθησα να δείξω τη δυσαρέσκεια μου επιστρετεύοντας την πιο στραβωμένη γκριμάτσα που διαθέτω στο ρεπερτόριό μου, αλλά πέρασε απαρατήρητη. Η εικόνα πάντως που μου δημιούργησε αυτή η υπέροχη έκφραση, δε θα φύγει ποτέ από το μυαλό μου. Θα τον φαντάζομαι αιωνίως να ολοκληρώνει -κατόπιν επίπονου αυνανισμού- και να λερώνει τα χαρτιά που είναι μπροστά του στο τραπέζι.