Μεταφραστική δυστοκία παρουσιάστηκε στις Νύχτες Πρεμιέρας! Ήταν μάλιστα δύο τύπων: γλωσσική και διανοητική. Για να εξηγούμαι: πήγα να δω τη γιαπωνέζικη ταινία 9 Ψυχές του Τοσιάκι Τογιόντα (έτσι λέγονταν και τα αυτοκίνητα, απλώς το άλλαξαν σε Τογιότα γιατί θεωρήθηκε πιο εύηχο για τους δυτικούς καταναλωτές -δεν το ήξερα φυσικά εγώ, μου το είπε ένας φίλος μου).
Πρώτη μεταφραστική δυστοκία: υπήρξαν κάποια αστεία λάθη στους υπότιτλους… Δεν γνωρίζω γιαπωνέζικα, αλλά η ταινία είχε και αγγλικούς και ελληνικούς υπότιτλους. Το «is this your 'hood?», μεταφράστηκε «αυτή είναι η κουκούλα σου;» -καλό, δεν μπορώ να πω. Το «some people turn on you» μεταφράστηκε «μερικοί άνθρωποι σε ανάβουν», όχι τόσο αστείο όσο το άλλο, απλώς λάθος. Εντάξει, δεν θέλω να διυλίζω τον κώνωπα, αλλά είναι δυνατόν να είναι τόσο άσχετοι οι μεταφραστές;
Δεύτερη μεταφραστική δυστοκία: μετά την προβολή ο Τογιόντα θα απαντούσε σε ερωτήσεις του κοινού. Άργησε λίγο και όταν κατέφτασε η αίθουσα είχε σχεδόν αδειάσει. Βασικά χάρηκα που δεν ήταν μέσα στην προβολή γιατί η ταινία έλαβε ένα πολύ χλιαρό χειροκρότημα, ενώ ήταν πολύ καλή. Ίσως να ήταν μουδιασμένος ο κόσμος γιατί οι σκηνές του τέλους ήταν ιδιαίτερα φορτισμένες. Πάντως, όπως προείπα, ο Τογιόντα δεν ήταν μέσα στην προβολή, οπότε μου πέρασε και εμένα η στενοχώρια. Έρχεται λοιπόν ο σκηνοθέτης και όπως πάντα, στην αρχή δεν έκανε κανείς ερωτήσεις. Επικρατούσε μια απίστευτη αμηχανία, με τα 20 άτομα που είχαν μείνει στην αίθουσα να αλληλοκοιτάζονται και ο ένας να λέει στον άλλον «ρωτήστε κάτι ρε παιδία». Έχω παρατηρήσει ότι σε τέτοιες καταστάσεις, αρκεί να γίνουν οι 2-3 πρώτες ερωτήσεις και μετά ο κόσμος δεν σταματάει να ρωτάει. Το αστείο ήταν ότι όταν ξεκίνησαν οι πολύ σινεφίλ/ φιλοσοφικές ερωτήσεις, ο κακομοίρης ο διερμηνέας δεν τις καταλάβαινε καθόλου, οπότε δεν μπορούσε να τις εξηγήσει στον σκηνοθέτη. Δεν ήταν γλωσσικό το πρόβλημα, ο διερμηνέας ήταν Έλληνας. Αλλά κάποιες ερωτήσεις ήταν πολύ εξειδικευμένες. Αυτό που έγινε ήταν ότι ο δημοσιογράφος που ήταν εκεί, μετέφραζε τις ερωτήσεις σε πιο απλά νοήματα για τον διερμηνέα και ο διερμηνέας με τη σειρά του τις μετέφραζε στα γιαπωνέζικα για τον Τογιόντα. Τι κατάλαβε τώρα ο άνθρωπος από αυτά που ρωτούσαμε, ο Θεός κι η ψυχή του.
Έκανα και εγώ ερώτηση, η οποία μου βγήκε και τελείως διαφορετική από αυτό που είχα στο μυαλό μου! Σκεφτόμουν να ρωτήσω κάτι πολύ φιλοσοφημένο, όπως «τελικά δεν υπάρχει διέξοδος από τη φυλακή της ζωής μας;» και κατέληξα να ρωτήσω «τελικά αυτοί απέδρασαν ή όχι;».
Άλλη μια σκέψη χαμένη στη μετάφραση…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου